Hypnose, mindfulness, relaxatie, acupunctuur enz. Om pijn te behandelen, zijn professionals in de gezondheidszorg meer en meer overtuigd van het belang van technieken waaraan geen geneesmiddelen te pas komen. Ze kunnen de benodigde dosissen pijnstillers doen verminderen en zorgen voor een betere levenskwaliteit. Een overzicht van de strategieën die hun nut bewezen hebben.

Dankzij deze techniek bereik je een ander bewustzijn door relaxatie te combineren met intense concentratie. Hypnose wordt steeds vaker gebruikt voor chirurgische ingrepen of medische onderzoeken en handelingen die pijnlijk kunnen zijn (tandheelkunde, lumbale punctie enz). Het principe: de aandacht afleiden van de pijngewaarwording door mentaal te ‘ontsnappen’ uit de ruimte waar de behandeling plaatsvindt. Hypnose laat zo toe om de dosis van de toegediende verdoving te verlagen en bevordert het herstel.

In het kader van de behandeling van chronische pijn leert de begeleider de patiënt geleidelijk aan om zelf in hypnose te gaan (‘zelfhypnose’). Het doel daarvan is om de persoon zelfstandig zijn pijn onder controle te doen krijgen. Het principe blijft hetzelfde: jezelf afleiden van de pijn, ofwel door je aandacht op iets anders te vestigen, ofwel door de gewaarwording te veranderen. Zo beelden mensen zich bijvoorbeeld in dat de pijnlijke zone zo licht wordt als een luchtballon die gevuld is met helium. En het werkt: technieken voor medische beeldvorming hebben aangetoond dat hypnose hersenzones kan activeren die als een pijnstiller werken.

Mindfulness is een soort aandachtstraining die geïnspireerd is op boeddhistische meditatietechnieken, die aanbeveelt om situaties die je niet kunt vermijden zonder te oordelen in je op te nemen. Een persoon met pijnklachten dient zijn pijngevoel nauwlettend te observeren en daarbij zijn waarnemingsveld uit te breiden naar alle elementen die op dat moment aanwezig zijn: de geluiden die hij hoort, de eventuele geuren, het contact van de stof van zijn broek op zijn been, zijn adem¬haling enz. Met overtuigende resultaten: mindfulness heeft zijn nut bewezen bij het onder controle krijgen van chronische pijn. Zo kan mindfulness helpen om minder af te zien bij lang¬durige pijn, om de dosissen pijnstillers te verlagen en om de levenskwaliteit te verbeteren. En de kers op de taart: mits enkele weken aanleren en oefenen kan je deze techniek zelfs volledig zelfstandig toepassen.

Om je goed te voelen in je lichaam is het cruciaal om te blijven bewegen, zeker in het geval van chronische pijn. Yoga, tai chi, lange wandelingen, fietsen of lopen: het doet er niet zoveel toe hoe je beweegt, het belangrijkste is de sport vinden die jou bevalt en die je kan volhouden.

Pijn brengt heel vaak een vicieuze cirkel van angst en verkrampte spieren met zich mee, die het pijnlijke gevoel nog verergeren en het probleem mee in stand houden. Relaxatie¬technieken zoals sofrologie, die je aanleert buiten een pijnaanval, kunnen helpen om die vicieuze cirkel te doorbreken door meer rust te brengen en de spieren te doen ontspannen.

Bij acupunctuur worden fijne naalden ingebracht op specifieke punten van het lichaam die meridianen genoemd worden. Hoewel de westerse geneeskunde moeite heeft om te begrijpen hoe het precies werkt, heeft deze techniek in heel wat gevallen positieve effecten bij terugkerende of chronische pijn, zoals hoofdpijn of pijn in de lenden. Acupunctuur wordt doorgaans dan ook gebruikt ter ondersteuning van andere behandelingen, zoals kinesitherapie, en kan een boost geven aan de effecten ervan.

Al deze strategieën maken dat we over een nog uitgebreider arsenaal van behandelingen beschikken om beter te leven met pijn. Een beetje zoals een gereedschapskist waaruit we kunnen opdiepen wat goed voor ons is, telkens wanneer we er nood aan hebben. Het is goed om te weten dat we allemaal verschillen en dat bepaalde tools heel goed kunnen passen bij de ene persoon maar niet bij de andere. Iedereen moet daarom met deze technieken experimenteren en ontdekken wat voor hem of haar werkt. Let er in ieder geval op dat je aanklopt bij een persoon die daarvoor opgeleid is en die zich bewust is van zijn grenzen. Aarzel niet om raad te vragen aan je behandelende arts of aan je apotheker!